منظور از هزینه‌های تولید، مجموع هزینه‌هایی است که صرف تولید یک محصول می‌شود. این هزینه‌ها با تأثیر بر افزایش یا کاهش سودآوری منجر به افزایش یا کاهش میزان نقدینگی کسب‌وکارها می‌شوند؛ بنابراین محاسبه انواع هزینه‌های تولید به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا با تعیین اهداف و مدیریت جریان نقدینگی از هزینه‌ها بکاهند و بر میزان کارایی بیفزایند. به‌طورکلی هزینه‌های اصلی تولید عبارت‌اند از:
هزینه‌های مستقیم
هزینه‌های مستقیم شامل پولی است که مستقیماً برای تولید کالای نهایی صرف می‌شود. برای مثال می‌توان به هزینه‌های مربوط به نیروی انسانی، هزینه‌های تهیه مواد اولیه و همچنین هزینه‌هایی که برای تأسیسات (هزینه‌های انرژی، آب و غیره) اشاره کرد.
هزینه‌های غیرمستقیم
به سایر هزینه‌هایی که مستقیماً برای تولید محصولات استفاده نمی‌شوند، هزینه‌های سربار یا غیرمستقیم گفته می‌شود. به طور معمول این هزینه‌ها با یکدیگر جمع می‌شوند و سپس بر اساس واحدهای تولیدی تخصیص می‌یابند. هزینه‌های غیرمستقیم عبارت‌اند از: هزینه‌های مربوط به کارمندان اداری، هزینه‌های تأمین لوازم اداری، هزینه حمل و نقل و سایر هزینه‌های ثابت و متغیر مانند هزینه‌های مربوط به کاهش ضایعات تولید، حقوق سالانه و همچنین هزینه تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات و سایر تجهیزات.
رایج‌ترین مشکلات هزینه‌ای
در این بخش با چند مورد از رایج‌ترین مشکلات هزینه‌ای که تولیدکنندگان با آن مواجه هستند، آشنا می‌شویم:
فرایندهای تولید ناکارآمد
اتلاف منابع و مواد اولیه به معنای ناکارآمد بودن فرایندهای تولید و کاهش پتانسیل کارخانه است. این ضعف موجب هدررفت مواد اولیه، اتلاف انرژی و همچنین صرف هزینه‌های اضافه برای نیروی انسانی می‌شود و از سویی دیگر، با کاهش کیفیت محصولات، افزایش مرجوعی و دوباره‌کاری همراه است. ازاین‌رو مدیران می‌توانند با نظارت آنلاین و مستمر بر فرایندهای تولید و به‌کارگیری روش‌های تولید ناب توسط نرم‌افزارهای مدیریت تولید موجب بهینه‌سازی فرایندهای تولید شوند.
مشکلات با تأمین‌کنندگان
تأمین‌کنندگان یکی دیگر از دلایل رایج افزایش هزینه‌ها هستند. تأخیر در تحویل مواد اولیه، تحویل مواد اولیه بی‌کیفیت و همچنین افزایش قیمت آن‌ها موجب اختلال در فرایند تولید و ایجاد هزینه‌های بسیار می‌شوند. ایجاد شبکه‌ای قوی از تامین‌کنندگان و حفظ ارتباط درست با آنان تا حدی از ایجاد مشکلات جلوگیری می‌کند. همچنین همواره لازم است لیستی از سایر تامین‌کنندگان به عنوان پشتیبان داشته باشید.
شرایط غیرقابل پیش بینی بازار
گاهی اوقات عواملی همچون تغییرات ناگهانی تقاضا و نوسانات قیمت مواد اولیه مانع از مدیریت صحیح نرخ تقاضا می‌شود، ازاین‌رو مدیران می‌توانند با انجام اقدامات و روش‌هایی باعث کاهش تغییرات و پیش‌بینی نرخ تقاضا شوند. برای مثال آن‌ها می‌توانند بودجه‌ای را برای هزینه‌های غیرمنتظره در نظر بگیرند تا با ایجاد انعطاف‌پذیری مانع از وقوع مشکلات بعدی شوند.
ضعف در برنامه‌ریزی و پیش بینی تقاضا
یکی از وظایف مدیران، مدیریت نرخ تقاضا است؛ از این‌رو برنامه‌ریزی و پیش‌بینی ضعیف نرخ تقاضا منجر به افزایش هزینه‌ها می‌شود. این امر زمانی رخ می‌دهد که مدیران درک درستی از هزینه‌های تولید ندارند و یا نسبت به آن‌ها بی‌اعتنا هستند.
تغییرات درخواست‌ها و اهداف پروژه
وقوع شرایط پیش‌بینی نشده و تغییر نیازهای مشتری از جمله مواردی است که هزینه‌های بسیاری را به بار می‌آورد؛ زیرا وقوع تغییرات به معنی انجام دوبارهٔ فرایندهایی است که بودجه‌ای برای آن‌ها در نظر گرفته نشده است. بنابراین مدیران می‌توانند پیش از شروع فرایندها با تعیین اهداف کلی پروژه، اطمینان حاصل کنند که تمام فرایندها در راستای تحقق نیازهای مشتریان و سایر ذی‌نفعان انجام می‌شود.
یکی از اصول مهم در کاهش هزینه‌های تولید، در نظرگرفتن تغییرات احتمالی است.
چرا کاهش هزینه‌های تولید مهم است؟
محاسبه و کاهش هزینه‌های تولید باید به اولویت اصلی تولیدکنندگان تبدیل شود؛ زیرا بینشی در مورد قیمت‌گذاری و استفاده از مواد اولیه و منابع را در اختیار تولیدکنندگان و مدیران قرار می‌دهد و آن‌ها را قادر می‌سازد تا پس از بررسی کامل هزینه‌ها، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. از سویی دیگر این امر منجر به ساخت محصولاتی با قیمت کمتر و به دنبال آن افزایش نرخ فروش و همچنین کسب درآمد بیشتر می‌شود.
مزایای مدیریت هزینه‌های تولید
محاسبه هزینه‌های تولید
همانطور که گفتیم؛ محاسبه هزینه‌ها اطلاعات بسیاری را در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهد تا بدین‌وسیله تصمیمات و اقدامات لازم را اتخاذ کنند. به‌عنوان‌مثال، اگر میانگین هزینه محصول، بیشتر از قیمت فروش شود، کارخانه نیازمند افزایش قیمت یا کاهش تولید به‌منظور بهبود سودآوری است. از طرف دیگر، اگر میانگین هزینه محصول کمتر از قیمت فروش باشد، می‌تواند سبب افزایش فروش و سودآوری بیشتر شود. برای محاسبه هزینه‌ها در هر واحد تولیدی از فرمول زیر استفاده می‌شود:
هزینه‌های تولید در مقابل هزینه‌های ساخت
به‌طورکلی، به تمام هزینه‌های ذکر شده (مستقیم و غیرمستقیم) هزینه تولید می‌گویند، درحالی‌که هزینه‌های ساخت تنها شامل هزینه‌هایی است که به طور مستقیم برای تولید محصول استفاده می‌شوند، این هزینه‌ها شامل نیروی کار، مواد اولیه و مواد مصرفی است.
۵ روش کاهش هزینه‌های تولید
درگذشته باور بر این بود که کاهش این هزینه‌ها معمولاً با کاهش کیفیت محصولات همراه است. این در حالی است که امروزه تولیدکنندگان می‌توانند با استانداردسازی فرایندهای تولید و به‌کارگیری روش‌هایی منجر به تولید محصولاتی باکیفیت و مرغوب شوند و همچنین هزینه‌ها را به مقدار بسیاری کاهش دهند. در ادامه با چند روش مؤثر برای کاهش هزینه‌های تولید آشنا می‌شویم:
کاهش هزینه‌های مواد اولیه
یکی از راه‌های کاهش هزینه‌های تولید، کاهش قیمت تمام شده مواد اولیه است. ازاین‌رو مدیران می‌توانند با تغییر تأمین‌کنندگان، مواد اولیه مقرون به‌صرفه‌تر و باکیفیت‌تری را خریداری کنند و هزینه‌ها را به‌طور چشمگیری کاهش دهند. البته باید اطمینان حاصل شود که این امر تأثیری بر کیفیت و یکپارچگی محصولات نهایی ندارد و در نتیجه باعث آسیب به محصولات و تولید نامرغوب نمی‌شود.
کاهش ضایعات
یکی دیگر از روش‌های مؤثر بر کاهش هزینه‌ها، کاهش ضایعات تولید است. گرچه نمی‌توان ضایعات را به طور کامل حذف کرد؛ اما مدیران می‌توانند با به‌کارگیری روش‌هایی منجر به کاهش ضایعات تولید و افزایش کارایی شوند. راه‌های متعددی برای کاهش ضایعات وجود دارد، برای مثال می‌توان به ساده‌سازی فرایندهای تولید، بازیافت مواد اولیه و استفاده مجدد از قطعات و مواد اولیه اشاره کرد. گاهی اوقات نیز می‌توان این ضایعات را در کسب‌وکارهای دیگر بکار گرفت، برای مثال می‌توان از ضایعات کارخانه‌های همچون میوه و سبزی به‌منظور خوراک دام استفاده کرد.
کاهش هزینه‌های نیروی انسانی
هزینه‌های نیروی انسانی اغلب یکی از بزرگ‌ترین هزینه‌هایی است که تولیدکنندگان متحمل پرداخت آن هستند. خودکارسازی فرایندها، جمع‌آوری خودکار داده‌ها، آموزش کارآمد به کارکنان و هوشمندسازی کارخانه از جمله روش‌هایی است که هزینه‌های نیروی انسانی را به‌صورت چشمگیری کاهش می‌دهد و همچنین مانع از ایجاد خطا در طول فرایند تولید می‌شود.
نظارت بر تولید
یکی از مشکلات رایج در تمامی کسب‌وکارها ناآگاهی مدیران از فرایندهای جاری و نبود برنامه‌ای مناسب برای تولید است. درحالی‌که مدیران می‌توانند با به‌کارگیری نرم‌افزار هوشمند مانیتورینگ دید یکپارچه‌ای از سراسر خط تولید به دست آورند. این امر باهدف کاهش بهای تولید منجر به نظارت آنی بر داده‌ها، بهینه‌سازی فرایندهای موجود در سریع‌ترین زمان ممکن و تولید کارآمد می‌شود.
کاهش هزینه‌های تولید با نرم‌افزار مدیریت تولید مانیتیت
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم؛ روش‌های متعددی برای کاهش هزینه‌های تولید وجود دارد که تمامی آن‌ها نیازمند جمع‌آوری صحیح داده‌ها هستند. ازاین‌رو تولیدکنندگان می‌توانند با به‌کارگیری سخت‌افزارهای خودکار جمع‌آوری داده (بدون نیاز به ورود دستی داده‌ها توسط اپراتورها!) در کنار نرم‌افزار مدیریت تولید از تمام فرایندهای در حال انجام آگاهی یابند و گلوگاه‌ها و نقاطی که منجر به ایجاد هزینه‌های بسیار می‌شوند را شناسایی کنند. این نرم‌افزار با درنظرگرفتن معیارهای موجود در هر کسب‌وکار، داشبوردهای تخصصی را در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهد و صرف‌نظر از ابعاد کسب‌وکارها، تولیدکنندگان را در مدیریت هزینه‌ها یاری می‌کند.
